Άνοδος της ακροδεξιάς, το Κυπριακό και η επίδραση του στη διεξαγωγή του αντιφασιστικού αγώνα

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ:
Όσον αφορά το Κυπριακό, η κυρίαρχη, ηγεμονική άποψη που εκτείνεται πέραν του χώρου της Δεξιάς είναι αυτή που πατάει σε έδαφος καλλιεργημένο εδώ και δεκαετίες από σοβινιστικές προκαταλήψεις και εθνικιστικές αναγνώσεις της κυπριακής ιστορίας, εμπεδωμένες στους θεσμούς αλλά και στην ίδια την κοινωνία.
Η μόνιμη επωδός της κυρίαρχης ελληνοκυπριακής πολιτικής από το 1974 συνοψίζεται στο «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ», «ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΥΝΙΑ», «ΟΥΤΕ ΣΠΙΘΑΜΗ ΓΗΣ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗ», και «ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ». Κάθε φορά που το Κυπριακό μπαίνει σε φάση συνομιλιών, αναμασούν πως διακύβευμα είναι αυτή η επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού, του ελληνορθόδοξου πολιτισμού και των συνεπαγόμενων αξιών του.
Η επίσημη Αριστερά, το ΑΚΕΛ, κολύμπησε μέσα σε αυτά τα θολά νερά, διεκδικώντας ρόλο ισότιμου παίκτη στη λύση του προβλήματος ως εθνικού προβλήματος. Μοιράζεται δηλ. με τη δεξιά κοινούς τόπους όπως αυτοί αποτυπώνονται στις θέσεις του: «το Κυπριακό, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κυπριακός λαός στο σύνολό του, παραμένει άλυτο. Το Κυπριακό είναι πρωτίστως διεθνές πρόβλημα εισβολής, κατοχής, παράνομου εποικισμού, εθνικού ξεκαθαρίσματος και ξένων επεμβάσεων». (Πρακτικά 23ου συνεδρίου)
Με αυτά ως δεδομένα, το ΕΛΑΜ για το οποίο το Κυπριακό αποτελεί προνομιακό πεδίο δράσης, βρήκε ένα έδαφος έτοιμο για να ξεδιπλώσει τον λόγο του, που δεν φαινόταν τόσο ακραίος στα αυτιά των Κυπρίων, αντίθετα ακουγόταν απλώς σαν η λογική προέκταση των όσων μαθαίναμε και αφομοιώναμε τόσα χρόνια (σχολείο , ΜΜΕ) σαν την επίσημη εθνική πολιτική.
Πού οφείλεται η άνοδος του από την εμφάνιση το 2008 σαν η «Χρυσή Αυγή της Κύπρου» μέχρι σήμερα που εμφανίζεται σαν ένα κοινοβουλευτικό κόμμα? Πώς φτάσαμε από το εκλογικό ποσοστό του 0,22% και 622 ψήφους το 2019 στο ποσοστό του 11,19% 41.215 ψήφους στις ευρωεκλογές του 2024?
Σημαντικός παράγοντας ήταν η κρίση που στην Κύπρο εκδηλώθηκε το 2010-2013 σαν χρηματοπιστωτική και τα μέτρα που εφαρμόστηκαν για να «διασωθεί» το τραπεζικό σύστημα (μνημόνιο, κούρεμα καταθέσεων) οδήγησαν στο κλείσιμο επιχειρήσεων, στην ανεργία και φτωχοποίηση του πληθυσμού, και στα κοινωνικά παντοπωλεία.
Ακολούθησαν τα σκάνδαλα (Συνεργατισμός, χρυσά διαβατήρια) παράγωγα της επίσημης πλέον οικονομικής ανάπτυξης της αρπαχτής και τα οποία προκάλεσαν πλήγμα στην αξιοπιστία των παραδοσιακών κομμάτων και κλονισμό της εμπιστοσύνης των λαϊκών στρωμάτων προς τους δημοκρατικούς θεσμούς, όπως αυτά αποτυπώθηκαν στις εκλογές του 2014, με τη σοβαρή πτώση των δυο μεγάλων κομμάτων.
Το ΕΛΑΜ εργαλειοποίησε τη φτώχεια και την απαξίωση της επίσημης πολιτικής φορώντας τη μάσκα του «συμπάσχοντα» με τους κτυπημένους από την κρίση –επιδόθηκε σε ένα “κοινωνικό” ακτιβισμό. Προσπάθεια διείσδυσης, κάποιες φορές το πέτυχε, σε επιτροπές των κουρεμένων, στις επιτροπές ενάντια στις εκποιήσεις, στις επιτροπές ενάντια στα ψηλά κτίρια, για να προβάλει ένα αντισυστημικό και «καθαρό» προσωπείο σε αντίθεση με αυτούς που ψήφιζαν αντιλαϊκά μέτρα και ήταν βουτηγμένοι στα σκάνδαλα. Κάποιοι στράφηκαν προς το ΕΛΑΜ για να τιμωρήσουν τα παραδοσιακά κόμματα.
Πρέπει να τονίσουμε, ωστόσο, ότι ώθηση για το μεγάλωμα του δόθηκε από την νομιμοποίηση και την αποενοχοποίηση που πήρε από τους πιο επίσημους θεσμούς. Εκκλησία («τα καλά παιδιά του Ελάμ») , η αποχή του Δησυ στη Βουλή για την τροπολογία του ΕΛΑΜ για το ενωτικό δημοψήφισμα, o υπουργός Παιδείας (Χαμπιαούρης) που στα γραφεία του Ελαμ δήλωνε ότι «”Θέλω να ξέρετε πως οι αξίες και οι αρχές σας είναι και δικές μας αξίες και δικές μας αρχές”, ο προυπολογισμός που στάληκε από τον Αναστασιάδη στον Χρίστου για να πει τη γνώμη του, κ.ο.κ.
Επίσης η δωρεάν διαφήμιση που απολαμβάνουν από την αρχή της εμφάνισης τους μέχρι σήμερα από τα ΜΜΕ έπαιξε ρόλο της στην προώθηση τους σαν ένα ακόμα κόμμα της σειράς.
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
Και παράλληλα με τα μέτρα λιτότητας οι κυβερνώντες έβγαλαν πολύ συνειδητά και το χαρτί του ρατσισμού για να εκτρέψουν τη δικαιολογημένη δυσαρέσκεια και απελπισία του απλού κόσμου από τους ίδιους προς τους «ξένους»
Από τότε που η Κύπρος τη δεκαετία του 90 άνοιξε το δρόμο στην ελεγχόμενη ξένη εργασία, έβαλε στην ιδεολογική φαρέτρα της Δεξιάς το όπλο του ρατσισμού. Η κυβέρνηση σήμανε συναγερμό: για το δήθεν κύμα χιλιάδων ξένων που περιμένουν να μπουκάρουν στις ακτές μας γιατί τους έλκουν οι ανέσεις «μας» – Κόσιης 1998. Τα περί οικονομικής επιβάρυνσης του κράτους, για τις ζημιές και την ενόχληση που προκαλούν. Και για τον κίνδυνο εισόδου εγκληματικών στοιχείων και φορέων μολυσματικών ασθενειών.
Μετά το 2001 και με την ενίσχυση της Ισλαμοφοβίας ο «πόλεμος» ενάντια στους μετανάστες και πρόσφυγες παίρνει τη μορφή του πολέμου «ενάντια στην τρομοκρατία και για την ασφάλεια των πολιτών».
Όταν το ΕΛΑΜ το 2017 έκανε πορεία στη Χλώρακα ενάντια στο «ισλαμικό γκέτο» και το 2018 ξαμόλυσε τους τραμπούκους του με “διαφωτιστικό υλικό” στο κέντρο της Πάφου, της Γεροσκήπου και της Χλώρακας για να μιλήσουν με τον κόσμο ο οποίος «είναι φοβισμένος» από το «τριτοκοσμικό λεφούσι» και τις «ορδές του μουσουλμανικού χαλιφάτου», που απειλούν την «σωματική ακεραιότητα, τις γειτονιές και τις πλατείες μας», συμβάδιζε απόλυτα με τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία. Το 2023 ο Χριστοδουλίδης δήλωνε «εκείνο που με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι πώς αντιμετωπίζουμε ένα υπαρκτό πρόβλημα που δεν λέγεται Μεταναστευτικό, αλλά λέγεται Διασφάλιση της Δημόσιας Τάξης».
Με την οικονομική κρίση του 2008 και μέχρι σήμερα ο κλοιός γύρω από τους μετανάστες και πρόσφυγες γίνεται όλο και πιο ασφυκτικός, πιο άγριος. Και φτάσαμε στο σήμερα, μέσα στην συνεχιζόμενη κρίση του συστήματος και στη διαβλεπόμενη αύξηση της μετανάστευσης (πόλεμοι, κλιματική κρίση) όπου πλέον όχι μόνο η επίσημη ρατσιστική προπαγάνδα προσεγγίζει αυτήν του ΕΛΑΜ αλλά και οι λύσεις που προτείνονται είναι οι προτάσεις των ξενοφοβικών κομμάτων (Αλληλεγγύη , Νέοι Ορίζοντες , Ευρωκώ και του νεοναζιστικού Ελαμ) που κάποτε ακούγονταν ακραίες (προαναχωρησιακά κέντρα, στρατιωτικοποίηση των συνόρων, άμεσες απελάσεις, κατάργηση του δικαιώματος υποβολής αίτησης ασύλου) με ένα και μοναδικό στόχο: οι πρόσφυγες και οι μετανάστες να μείνουν μακρυά από τα σύνορα της Κύπρου και της Ευρώπης συνολικά.
Επιπλέον στην Κύπρο το θέμα της διασύνδεσης του Ρατσισμού με τον Εθνικισμό, και συγκεκριμένα με το Κυπριακό μέσα από την επίσημη προπαγάνδα ότι δηλ. η Τουρκία εργαλειοποιεί τους μετανάστες και πρόσφυγες για να αλλοιώσει δημογραφικά την Κύπρο (τουρκοποίηση της Κύπρου και φυσικός και εθνικός αφανισμός του Ελληνισμού) έρχεται γάντι στην εθνοτικό φυλετισμό του ΕΛΑΜ.
Μέσα σε αυτό το τοπίο του θεσμικού ρατσισμού το ΕΛΑΜ από την εμφάνιση του βρήκε στρωμένο το χαλί για να ανοίξει δίαυλους επικοινωνίας μέσα στην κυπριακή κοινωνία.
Το ΕΛΑΜ έχει αποκτήσει δυναμική που φαίνεται και από τις εκλογικές και όχι μόνο «επιτυχίες» του. (Διείσδυση στα σχολεία, Χλώρακα, επιβολή δικής του άποψης στο δημοτικό συμβούλιο Ζυγίου, τροπολογία στην βουλή για το ενωτικό δημοψήφισμα). Οι αντικειμενικές συνθήκες που αποτελούν όρο για την ύπαρξη του είναι εδώ και γίνονται όλο και ευνοϊκότεροι με την συνάντηση των θέσεων του από την «καθωσπρέπει» δεξιά και το κέντρο. Όμως εκείνο που δεν μπορεί ούτε επιτρέπεται να προεξοφληθεί είναι η συνεχής άνοδος του.
Τα αντιφασιστικά και δημοκρατικά αντανακλαστικά και η άμεση κινητοποίηση μετά τα πογκρόμ σε Χλώρακα και Λεμεσό αποτελούν ελπιδοφόρα εξέλιξη. Πάνω σε αυτά πρέπει να πατήσουμε για να κτίσουμε ένα πραγματικά μαζικό και ισχυρό αντιφασιστικό κίνημα. Αυτός είναι ο παράγοντας που θα κρίνει στην Κύπρο αλλά και παντού αλλού, το κατά πόσον η Ακροδεξιά θα μπορέσει να αποτελέσει το μακρύ χέρι του κράτους και του κεφαλαίου ή όχι. Το παράδειγμα της Χρυσής Αυγής είναι χαρακτηριστικό. Αν σήμερα οι χρυσαυγίτες βρίσκονται στη φυλακή και όχι στα έδρανα της βουλής αυτό οφείλεται στην δράση του αντιφασιστικού κινήματος που για χρόνια τους αντιμετώπισε στο δρόμο πρώτα και μόνο τελικά στα δικαστήρια.
Η πάλη μας ως ελληνοκύπριοι αριστεροί ενάντια στο φασισμό, το ρατσισμό και το σωβινισμό δεν είναι ανεξάρτητή από αλλά αξιωματικά, κεντρικά συνυφασμένη με την προσπάθειά για πραγματική ειρήνη στην Κύπρο!